Czy wiesz, że drzemki w ciągu dnia są tak tak samo istotne jak sen w nocy? W tym artykule znajdziesz kilka wskazówek dotyczących snu malucha do 18. miesiąca życia.
© Konsultantka snu dziecka Dorota Nowogrodzka
- Dorota Nowogrodzka
- 31/12/2020
Jak nauczyć dziecko samodzielnego zasypiania
Dowiedz się:
- Kiedy możesz rozpocząć naukę snu
- Jak się do niej przygotować
- Które metody samodzielnego zasypiania polecają specjaliści
Dowiedz się:
- Kiedy możesz rozpocząć naukę snu
- Jak się do niej przygotować
- Które metody samodzielnego zasypiania polecają specjaliści
A gdyby tak Twoje dziecko zasypiało samemu? Marzenie? Niekoniecznie. Możesz pomóc maluchowi zdobyć tę umiejętność. I to bez wyrzekania się bliskości oraz zapewniając poczucie bezpieczeństwa. Odpowiadam na najważniejsze pytania dotyczące nauki snu. Jeśli zastanawiasz się, jak nauczyć dziecko samodzielnego zasypiania, to ten tekst jest właśnie dla Ciebie.
Spis treści
Kiedy uczyć dziecko samodzielnego zasypiania?
Nie każdy maluch jest gotowy na naukę samodzielnego zasypiania. Dzieci są bardzo różne, a rozwój ich poszczególnych kompetencji przypada na odpowiednie etapy ich życia. W jednym okresie uczą się siadać, w jeszcze innym stawiają pierwsze kroki. By mogły osiągnąć daną sprawności, wcześniej muszą zdobyć inną. Maluch nie nauczy się przecież jeździć na rowerze, jeśli nie umie jeszcze chodzić.
Zanim zaczniesz uczyć dziecko samodzielnego zasypiania, maluch najpierw musi wykształcić rytm dobowy, czyli umiejętność rozróżniania dnia od nocy. Ta kształtuje się od momentu narodzin do około 4. miesiąca życia. Do tego czasu sen dziecka jest nieuporządkowany, więc nie sposób podzielić go na ten w dzień i ten w nocy. A wytyczne specjalistów na temat tego, ile powinno spać dziecko, ujmują ilość snu na tym etapie wyłącznie w skali całej doby, bez rozróżniania dnia i nocy1.
Po rozwinięciu rytmu dobowego u malucha zaczynają stabilizować się drzemki. Na dodatek między 4. a 6. miesiącem życia niemowlęta zaczynają zdobywać umiejętność samoregulacji, czyli samouspokajania się. Proces ten powoli rozwija się do pierwszych urodzin2. To bardzo ważna kompetencja, której zdobywania pod żadnym względem nie należy dodatkowo przyspieszać.
Podsumujmy zatem, kiedy uczyć dziecko samodzielnego zasypiania. Czasem, w którym możesz rozpocząć ten proces – oczywiście korzystając z metod zapewniających odpowiednie wsparcie rodzica – jest moment ukończenia przez malucha 6. miesiąca życia. To dolna granica. W przypadku dzieci mających mniej niż pół roku nie wprowadzamy nauki zasypiania ani sztywnych harmonogramów.
To jednak nie oznacza, że wcześniej nie możesz nic zrobić, by brzdąc spał lepiej. Nic bardziej mylnego!
Wskazówka
Nie każde dziecko jest gotowe na naukę samodzielnego zasypiania. Maluch musi najpierw wykształcić rytm dobowy. Czasem, kiedy możesz rozpocząć naukę snu, jest moment ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia.
Przygotowania do nauki snu
W przypadku maluszków mających mniej niż 6 miesięcy jest ważne, by wspierać rozwój rytmu dobowego. W jego kształtowaniu pomaga stały dostęp do światła w ciągu dnia i jego ograniczanie w nocy. Bardzo istotne są również wieczorne rytuały, które powinny składać się z 2 lub 3 wyciszających aktywności, takich jak śpiewanie kołysanki czy masaż. Pamiętaj też, by zapewnić dziecku odpowiednie warunki snu (tutaj znajdziesz więcej moich wskazówek na ten temat).
Starsze, ponad półroczne maluchy są rozwojowo gotowe do rozpoczęcia nauki samodzielnego zasypiania. Ale i w ich przypadku przed przystąpieniem do działania trzeba się odpowiednio przygotować. Najpierw warto skonsultować się z lekarzem pediatrą, by wykluczyć wszelkie medyczne przeciwwskazania oraz problemy, które mogą mieć negatywny wpływ na jakość i ilość snu dziecka. Postaraj się też uporządkować plan Waszego dnia. Stabilizacja i przewidywalność zapewnią brzdącowi – bardzo ważne dla odpowiedniego odpoczynku – poczucie bezpieczeństwa.
Przeczytaj też: 14 praktycznych porad, jak poprawić sen dziecka
Nie popełniaj błędu wielu rodziców, którzy są zdesperowani, by szybko nauczyć dziecko samodzielnego zasypiania! Obserwuj malucha i oznaki jego zmęczenia (czasami bardzo łatwo je przeoczyć) i kładź go spać wtedy, gdy tego potrzebuje. Przemęczanie dziecka nie sprawi, że będzie spało lepiej i dłużej. Stanie się wręcz odwrotnie.
Trafionym pomysłem jest również prowadzenie dziennika snu malucha, w którym będziesz notować wszystkie pobudki i karmienia. Za dnia łatwo je zapamiętać, ale niektóre nocne czynności mogą łatwo umykać pamięci. Dzięki dziennikowi będziesz w stanie w prosty i przejrzysty sposób zobaczyć, jak wygląda Wasza doba. Być może pozwoli Ci to odkryć niedostrzeżony wcześniej wzór, np. nocnych pobudek i związanych z nimi działań. Ponadto wnikliwe śledzenie zachowań i reakcji malucha pomoże w ocenie, które metody sprawdzają się, a które trzeba wyeliminować.
Jeszcze jedna kwestia – naukę samodzielnego zasypiania zaplanuj (w miarę możliwości) na spokojniejszy okres w Waszym życiu. Czas bez wielkich zmian i wydarzeń, takich jak przeprowadzka, urlop, kilkudniowa wizyta gości czy święta.
Skoro zastanawiasz się, jak nauczyć dziecko zasypiać samemu, to z pewnością zainteresuje Cię specjalny artykuł ze wskazówkami krok po kroku, jak się do tego przygotować. Otrzymasz go od razu, gdy tylko zapiszesz się do mojego newslettera.
Wskazówka
Obserwuj malucha i oznaki jego zmęczenia i kładź go spać wtedy, gdy tego potrzebuje. Przemęczanie dziecka nie sprawi, że będzie spało lepiej i dłużej. Stanie się wręcz odwrotnie.
Nauka samodzielnego zasypiania a karmienie piersią
Dzieci, tak samo jak my, dorośli, muszą mieć odpowiednie warunki, by zasnąć. Ale jeśli nie nauczyły się jeszcze samodzielnie zapadać w sen, potrzebują dodatkowo narzędzia, które im w tym pomoże. Może to być noszenie na rękach, jeżdżenie w wózku lub bujanie na piłce. Jednak rekordy popularności wśród maluchów chcących zasnąć bije oczywiście ssanie piersi. Czego dowodem jest zresztą to, ilu rodziców wpisuje w wyszukiwarkę internetową “jak oduczyć dziecko zasypiania z piersią?”.
Pierś mamy nie tylko zaspokaja głód, ale daje też dziecku poczucie bezpieczeństwa i bliskości. A w przypadku maluszków mających mniej niż pół roku – czyli z nierozwiniętym jeszcze rytmem dobowym – wraz z mlekiem matki dostarczana jest melatonina, która niejako informuje dziecko o aktualnej porze dnia.
Przeczytaj też: Ile powinno spać dziecko? Zalecenia specjalistów
U dzieci poniżej 6. miesiąca życia pobudki mogą być związane z potrzebą głodu, dlatego specjaliści nie zalecają odstawiania nocnego karmienia w tym okresie. Kiedy maluch skończy pół roku, wraz z jego ciągłym rozwojem nocnych przebudzeń z powodu głodu powinno być coraz mniej.
Jeśli chcesz wydłużyć sen dziecka w nocy, które nadal jest karmione piersią, zastosuj tzw. karmienie na śpiocha. Głód wybudza malucha ze snu, więc Twoim zadaniem jest jego wyprzedzenie. Zacznij od prowadzenia dziennika snu lub dziennika karmień (możesz oczywiście stosować oba). Dzięki niemu łatwiej określisz orientacyjne pory pobudek dziecka. Kiedy już je ustalisz, staraj się karmić brzdąca na 15 minut przed spodziewanym momentem pobudki. Dla przykładu jeśli maluch zwykle budzi się około północy, i w tym momencie zawsze potrzebuje zjeść, by ponownie zasnąć, rozpocznij karmienie już o 23:45.
W rezultacie możesz w łatwy sposób wydłużyć sen dziecka w nocy. Maluch będzie bardziej wypoczęty i łatwiej będzie przerwać błędne koło przemęczenia. Jedynym mankamentem tej metody jest konieczność nastawiania budzika. Wiem, to nie brzmi zbyt zachęcająco, ale efekty są tego warte.
Wskazówka
U dzieci poniżej 6. miesiąca życia pobudki mogą być związane z potrzebą głodu, dlatego specjaliści nie zalecają odstawiania nocnego karmienia w tym okresie. W przypadku maluszków z nierozwiniętym jeszcze rytmem dobowym wraz z mlekiem matki dostarczana jest też melatonina, która informuje dziecko o aktualnej porze dnia.
Zasypianie bez piersi – jak to zrobić?
Jak w takim razie odróżnić, czy dziecko budzi się, bo jest głodne lub chce pić, czy obudziło się pomiędzy cyklami snu i nie potrafi zasnąć ponownie bez ssania piersi? To bardzo trudne, tym bardziej jeśli karmisz malucha podczas każdej nocnej pobudki. Dziecko jest głodne, nawet kiedy jego organizm jest już gotowy, by przespać noc bez posiłku. Po prostu przyzwyczaiło się do podjadania w nocy. Więc jeśli zastanawiasz się, jak oduczyć dziecko zasypiania z piersią, przede wszystkim nie rób tego zbyt gwałtownie. Jeżeli chcesz odstawić dziecko od piersi – niekoniecznie w ogóle, ale tylko w nocy – to warto zrobić to stopniowo. Będziesz wtedy pewna i spokojna, że Twój maluch nie jest głodny.
Jedną z metod, która pozwala oduczyć dziecko zasypiania z piersią w nocy, jest systematycznie coraz krótsze karmienie – ucinaj 2 minuty co kilka dni. Kiedy dojdziesz do momentu, w którym malec spędza przy piersi 2-3 minuty, przestań w ogóle karmić w nocy. Nie ograniczaj go do jednej minuty, ponieważ tak krótki czas może tylko rozdrażnić brzdąca. Jeśli karmisz swoje dziecko mlekiem modyfikowanym – odstawiaj mililitry, czyli jedną miarkę, również co kilka dni.
Wskazówka
Jeżeli chcesz odstawić dziecko od piersi to warto zrobić to stopniowo. Będziesz wtedy pewna i spokojna, że Twój maluch nie jest głodny. Jedną z metod, która pozwala oduczyć dziecko zasypiania z piersią w nocy, jest systematycznie coraz krótsze karmienie – ucinaj 2-3 minuty co kilka dni.
Jak nauczyć dziecko samodzielnego zasypiania?
Zatem jak nauczyć dziecko samodzielnego zasypiania? Metod jest wiele. Jako profesjonalna konsultantka snu dziecka stawiam na delikatne rozwiązania, które wprowadzają stopniowe zmiany i nie odbierają dziecku poczucia bliskości oraz bezpieczeństwa. Tylko te uważam za warte stosowania. Zdecydowanie nie mogę natomiast polecić głośnej – dosłownie i w przenośni – metody wypłakiwania się.
Do grupy delikatnych metod nauki samodzielnego zasypiania należy podejście parental fading, które sama stosuję. W jego ramach znajdziesz m.in. technikę shuffle, która polega na powolnym i stopniowym oddalaniu się opiekunów od łóżeczka. A w trakcie nauki dziecku towarzyszy tzw. obiekt bezpieczeństwa, czyli ulubiony kocyk, pluszak itp. Jednocześnie nie zaniedbujemy przy tym potrzeb dziecka ani nie zostawiamy go wtedy, kiedy naprawdę potrzebuje pomocy.
Przeczytaj też: Konsultantka snu dziecka – kim jest i czym się zajmuje?
Metoda shuffle nie polega na zostawieniu dziecka samemu sobie, lecz wymaga od rodziców aktywnego wsparcia. Naukę samodzielnego zasypiania z jej wykorzystaniem można porównać do nabierania umiejętności jazdy na rowerze. Zaczynamy od dodatkowych bocznych kółek. Kiedy maluch nabiera wprawy, pomagamy mu przy pomocy kijka. Ale przychodzi taki czas, że zaczynamy coraz częściej puszczać uchwyt i… voilà! Nagle dziecko samo zaczyna jeździć bez żadnej pomocy.
Jeśli zastanawiasz się, jak nauczyć dziecko samodzielnego zasypiania, powinnaś dodatkowo pamiętać o dwóch rzeczach – cierpliwości i konsekwencji. Im delikatniejsza metoda, tym czas nauki jest dłuższy, a wspomniane kwestie jeszcze istotniejsze. Bez cierpliwości i konsekwencji maluch będzie dostawał od rodziców wiele różnych, sprzecznych sygnałów. To może sprawić, że będzie skołowany i poirytowany, przez co będzie spał jeszcze gorzej.
Wskazówka
Do grupy delikatnych metod nauki samodzielnego zasypiania należy podejście parental fading. W jego ramach znajdziesz m.in. technikę shuffle, która bazuje na powolnym i stopniowym oddalaniu się opiekunów od łóżeczka. Wspomniana metoda nie polega na zostawieniu dziecka samemu sobie, lecz na aktywnym wsparciu rodziców.
Skorzystaj z pomocy specjalisty od nauki snu
Nauka samodzielnego zasypiania nie jest prostą sprawą. Gdyby było inaczej, to pewnie nie byłoby Cię na tej stronie. Jeśli mimo Twoich starań maluch nadal ma problemy ze snem albo albo nie masz pewności, czy stosowane przez Ciebie metody są odpowiednie i bezpieczne, skontaktuj się z profesjonalną konsultantką snu dziecka. Często niewielkie wsparcie eksperta pozwala rozwiązać problem, z którym Ty i Twoja rodzina bezskutecznie zmagacie się od tygodni, miesięcy, a nawet lat.
Przed nawiązaniem współpracy ze specjalistą od snu dziecka warto zorientować się, jaką metodą pracuje, jakie ma kompetencje i co wchodzi w zakres jego oferty. Czasem wystarczy skorzystać z jednorazowej konsultacji i poprosić konsultantkę o ułożenie planu snu, który rodzice wdrażają sami. Zwykle warto jednak skorzystać z pełnego wsparcia, które trwa od momentu wstępnej konsultacji, obejmuje ułożenie planu i gwarantuje pełne wsparcie w trakcie nauki snu. Zajrzyj do mojego FAQ i sprawdź, jak w szczegółach to wygląda u mnie.
Nierzadko zdarza się, że czas wsparcia oferowanego przez specjalistę podlega sztywnym ramom, dlatego warto wcześniej wybrać taki pakiet, który będzie najbardziej odpowiedni dla Twojej rodziny.
Masz jakieś pytania? Zapisz się na darmową 15-minutową konsultację, w trakcie której opiszę Ci dokładnie, na czym polega współpraca ze mną i ocenię, czy Twoje dziecko faktycznie potrzebuje pomocy specjalisty. Do usłyszenia!
Podsumowanie – najważniejsze wskazówki
- Naukę samodzielnego zasypiania możesz zacząć, kiedy Twoje dziecko skończy 6. miesięcy. Pamiętaj jednak, że każdy maluch jest inny – niektóre mogą potrzebować więcej czasu.
- Zanim zaczniesz uczyć dziecko, jak samemu zasypiać, pomóż mu wykształcić rytm dobowy. Zadbaj też o odpowiednią i stałą rutynę. Dobrym pomysłem będzie również prowadzenie dziennika snu.
- Pamiętaj, że przemęczanie dziecka nie sprawi, że będzie spało lepiej i dłużej. Stanie się wręcz odwrotnie.
- Naukę samodzielnego zasypiania zaplanuj na spokojniejszy okres w Waszym życiu – bez wielkich wydarzeń i istotnych zmian.
- U dzieci mających mniej niż 6. miesięcy pobudki mogą być związane z potrzebą głodu, dlatego specjaliści nie zalecają odstawiania nocnego karmienia w tym wieku.
- Jeżeli chcesz odstawić dziecko od piersi w nocy, zrób to stopniowo. Jedną z metod jest systematycznie coraz krótsze karmienie – ucinaj 2-3 minuty co kilka dni.
- Wśród metod nauki samodzielnego zasypiania znajdziesz podejście parental fading, które polecam i sama stosuję. Warto zwrócić uwagę na technikę shuffle polegającą na powolnym i stopniowym oddalaniu się opiekunów od łóżeczka.
- Jeśli mimo Twoich starań maluch nadal ma problemy ze snem albo albo nie jesteś pewna, czy stosowane przez Ciebie metody są odpowiednie i bezpieczne, skontaktuj się z profesjonalną konsultantką snu dziecka.
Jestem mamą, pielęgniarką, pedagogiem i pierwszą w Polsce konsultantką snu dziecka z amerykańskim certyfikatem Gentle Sleep Coach. Dążę do tego, by jak najwięcej rodzin cieszyło się zdrowym i spokojnym snem. Stawiam wyłącznie na delikatne metody, dostosowane do potrzeb dziecka i rodziców. Więcej porad na temat snu maluchów znajdziesz na moim Instagramie. Śpijcie dobrze!
Przeczytaj więcej na blogu
Przedstawiam najważniejsze informacje o konsultantach snu dzieci, stosowanych przez nich metodach i cenach nauki samodzielnego zasypiania. Podpowiadam również, na co zwrócić szczególną uwagę przed rozpoczęciem współpracy.
Czy wiesz, że drzemki w ciągu dnia są tak tak samo istotne jak sen w nocy? W tym artykule znajdziesz kilka wskazówek dotyczących snu malucha do 18. miesiąca życia.
Przedstawiam najważniejsze informacje o konsultantach snu dzieci, stosowanych przez nich metodach i cenach nauki samodzielnego zasypiania. Podpowiadam również, na co zwrócić szczególną uwagę przed rozpoczęciem współpracy.