Najczęstszą przyczyną bardzo wczesnych pobudek jest przemęczenie lub plan dnia niedostosowany do Waszych realiów. Zwróć uwagę, czy nie kładziesz dziecka zbyt zmęczonego oraz czy ilość i pory jego snu są dla niego odpowiednie. Może być też tak, że maluch budzi się wcześnie, bo po prostu wcześnie chodzi spać. W takiej sytuacji również trzeba przyjrzeć się jego rozkładowi jazdy. 

Wszyscy budzimy się w nocy – to fizjologia. Dorośli zwykle nie mają problemów z pójściem dalej spać, ale u dzieci różnie z tym bywa. Jeśli Twoje dziecko budzi się w środku nocy w doskonałym nastroju, gotowe by podbijać świat, to również warto przyjrzeć się planowi dnia i rytuałom. W razie radosnej pobudki w środku nocy staraj się, by maluch został w łóżku, a tym bardziej nie włączaj światła i nie zaczynaj zabawy. Oczywiście nie możesz zmusić dziecka do tego, by spało. Malec musi jednak wiedzieć, że noc jest od spania. Jeśli pozwolisz mu się bawić, jakby był środek dnia, takie pobudki mogą zdarzać się częściej. 

Pobudki w nocy są czymś naturalnym. Nawet my, dorośli, budzimy się pomiędzy cyklami snu, tylko rano zwykle takich pobudek nie pamiętamy. U dzieci jest podobnie, z tą różnicą, że jeśli maluch nie umie zasypiać sam, to potrzebuje wsparcia dorosłego, by dalej spać. Jeśli dziecko często budzi się w nocy, zwykle najlepszym rozwiązaniem jest nauka samodzielnego zasypiania. Może być też tak, że maluch nie ma odpowiednich warunków do snu i budzi go jakiś czynnik zewnętrzny. Pamiętaj też, że u najmłodszych dzieci pobudki na jedzenie są czymś naturalnym. 

Jeśli dziecko budzi się z krzykiem lub płaczem, to przyczyną może być zbyt późne pójście spać, a więc przemęczenie (przebodźcowanie). W takiej sytuacji zwróć uwagę na to, czy maluch na pewno trafia do łóżka o odpowiedniej porze i śpi wystarczająco dużo w ciągu dnia. Powodem gwałtownych pobudek mogą też być koszmary, ale te występują dopiero u nieco starszych dzieci (przedszkolaków).

Cykl snu niemowlaka z natury trwa krócej niż dorosłego – około 50 minut zamiast 1,5 godziny. A ponieważ pod koniec cyklu sen spłyca się, to na tym etapie jest łatwiej o pobudkę. U mniejszych dzieci takie 40- czy 50-minutowe drzemki często są wystarczające (jeśli w planie dnia jest ich wystarczająca liczba). Maluch może też budzić się, bo zmieniają się warunki snu. Tak będzie wtedy, kiedy np. zaśnie na Twoich rękach i odłożysz go do łóżeczka. W takiej sytuacji staraj się odkładać malca świadomego, choćby w najmniejszym stopniu (już przysypiającego), możesz sprobować zmienić technikę odkładania, próbować trzymać go na rękach nieco dłużej lub krócej albo zmodyfikować sposób zasypiania. Najskuteczniejszym rozwiązaniem będzie jednak nauka samodzielnego zasypiania. 

Samo zasypianie przy piersi dla wielu rodziców nie jest tak dużym problemem, jak konieczność proponowania jej po każdej pobudce w nocy. To jednak naturalny mechanizm, bo skoro maluch jest przyzwyczajony do zasypiania w ten sposób, to prawdopodobnie będzie tak robił za każdym razem. Rozwiązaniem tego problemu jest zmiana metody zasypiania na inną albo wprowadzenie nauki samodzielnego zasypiania. Co ważne, jeśli dziecko zasypia przy piersi, to wcale nie musisz całkowicie rezygnować z karmienia w ten sposób. Wystarczy zmiana nawyków, która sprawi, że malec nie będzie więcej łączył Twojego mleka ze snem.

Kilka pobudek w ciągu nocy u najmłodszych dzieci jest czymś naturalnym i potrzebnym. Ale u większych maluchów, np. mających więcej niż rok, zwykle wynika z przyzwyczajeń. Dla takiego malca pierś w nocy może pełnić bardziej rolę narzędzia ułatwiającego zasypianie niż źródła pożywienia. W takiej sytuacji podstawowym krokiem jest obserwowanie każdej pobudki i określenie, kiedy maluch potrzebuje mleka tylko po to, by ponownie zasnąć. A później wycofanie nocnych karmień i pomoc w zaśnięciu w inny sposób. Ważna informacja – możesz zrezygnować z karmienia piersią w nocy (oczywiście tylko wtedy, kiedy dziecko jest na to fizjologicznie gotowe), jednocześnie nadal karmiąc w dzień. Tak zrobiliśmy w przypadku mojej córki.

Zacznijmy od tego, że decydowanie odradzam celowe wożenie malca, by zasnął. Pozycja przyjmowana przez ciało małego człowieka w foteliku samochodowym nie sprzyja odpowiedniemu odpoczynkowi i, co jeszcze ważniejsze, zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu nagłej śmierci niemowląt. Jeśli maluch potrzebuje dużej stymulacji zmysłu równowagi, by się wyciszyć – czyli, mówiąc krótko, bujania, wtedy od tego sposobu zasypiania warto odchodzić powoli. Jeśli wczoraj wieczorem skakałaś na piłce, trzymając dziecko w ramionach, a dzisiaj po prostu odłożysz je do łóżeczka, to niemal na pewno skończy się to protestem. I trudno się dziwić, bo maluch nie będzie wiedział, skąd taka nagła zmiana. 

Dzieci najczęściej nie chcą spać w swoim łóżeczku, bo… dla nich to nie jest ich łóżeczko ;). Maluch łączy ze snem miejsce, w którym zasypia. Jeśli są to przykładowo Twoje ramiona albo łóżko rodziców i dziecko trafia do swojego łóżeczka dopiero po zaśnięciu, nieświadome zmian, to trudno się dziwić, że nie chce w nim być. To prawie tak, jakby po zaśnięciu ktoś przeniósł Cię na kanapę albo do wanny. Raczej nie byłabyś zadowolona. Dlatego jeśli chcesz, by maluch spał w swoim łóżeczku, to najlepiej, żeby tam również zasypiał.

Bardzo długo to pojęcie względne. Dzieci zwykle zasypiają dłużej niż dorośli. Książkowy czas zasypiania u maluchów – fachowo zwany latencją snu – wynosi około 30 minut (u dorosłych jest to około 10 minut). W rzeczywistości zbyt szybkie zasypianie może być złym sygnałem i świadczyć o tym, że dziecko poszło spać za bardzo zmęczone. A więc 30 minut to wcale nie tak długo, jak może Ci się wydawać. Zwłaszcza wtedy, kiedy Twój udział w zasypianiu jest niewielki lub żaden. Czas zasypiania może się dodatkowo wydłużyć, gdy maluch miał dużo wrażeń w ciągu dnia (np. odwiedzili Was goście, macie adaptację w żłobku), ostatnia drzemka skończyła się zbyt późno i jeszcze nie zdążył się zmęczyć. Albo gdy jest wręcz przeciwnie – malec nie spał wystarczająco długo za dnia i ze zmęczenia stał się hiperaktywny, mówiąc bardziej po rodzicielsku – dostał głupawki. W każdym z tych przypadków warto zwrócić uwagę na plan dnia dziecka, wieczorną rutynę i dbać o odpowiednią długość okien aktywności.

Tak, jak napisałam wyżej, dzieci potrzebują więcej czasu, żeby zasnąć, niż dorośli. Co więcej, ich zasypianie jest aktywne, czyli połączone z ruchem. Nawet maluchy, które w pełni opanowały umiejętność samodzielnego zasypiania, będą kręcić się w łóżeczku, drapać w szczebelki czy mówić do siebie. To normalne – w taki sposób się wyciszają lub pożytkują resztki energii. Dopiero na chwilę przed samym zaśnięciem aktywność dziecka się zmniejsza. Jeśli Twój malec codziennie wieczorem robi przemeblowanie w swoim łóżeczku, ale nie płacze i jest bezpieczny, to nie masz nic do roboty. Po prostu tak zasypia. Oczywiście, jeśli zasypianie trwa godziny, to być może należy przyjrzeć się planowi dnia. Maluch może też zasypiać natychmiast po położeniu, najczęściej to zły sygnał, świadczący o przemęczeniu.

Przyczyną protestów po odłożeniu do łóżeczka może być zbyt wczesna pora. Jeśli maluch nie jest w ogóle zmęczony, jego organizm nie jest jeszcze gotowy na sen, to może być skołowany, gdy zamiast się bawić, znajdzie się w łóżku. Dlatego ważne jest dbanie o odpowiedni rytm dnia i obserwowanie potrzeb dziecka. Zbyt późna pora również może być przyczyną płaczu – maluch jest tak zmęczony, że potrzebuje więcej wsparcia. Samodzielne zaśnięcie w takim stanie go przerasta. Malec może też nie traktować łóżeczka jako miejsca snu. Płacz będzie zrozumiały, gdy dotąd zawsze zasypiał na rękach, przy piersi czy w łóżku rodziców, a teraz tak ni stąd, ni zowąd postanawiacie go położyć w “jego” łóżeczku.

Zauważyłaś, że Twojemu maluchowi jest łatwiej zasnąć wieczorem niż w dzień, choć nadal potrzebuje drzemek? To nie tylko Twoja obserwacja. W dzień sen przychodzi dzieciom nieco trudniej. To kwestia mniejszej presji snu, która swój naturalny szczyt osiąga wieczorem oraz wielu bodźców, które za dnia z nim konkurują. Rozwiązaniem może być przyjrzenie się Waszemu planowi dnia i rytuałom przed drzemkami, a także zaciemnianie okien, jeśli tego nie robicie, a maluch ma już powyżej czterech miesięcy.